تصرف عدوانی چیست و نقش وکیل امور ملکی در آن چگونه است؟
مالکیت خصوصی افراد در قانون ایران محترم شمرده شده و دیگران را از تصرف اموال غیرمنقول متعلق به شخصی دیگر برحذر داشته است. زمانی که شخصی بدون رضایت و اجازه مالک و به نحو عدوان (به زور) و به صورت غیرقانونی وارد ملکی که سابقا در تصرف مالک بوده شود، دراین صورت دعوای تصرف عدوانی مطرح می شود که در زمره وظایف وکیل امو ر ملکی است.
معنای تصرف عدوانی
درصورتی که موضوعی که برای آن اقامه دعوا شده است مربوط به متصرفات قبلی خواهان باشد، یعنی خواهان عملا مال یا حق مورد نظر را در اختیار داشته باشد به آن دعوای تصرف عدوانی می گویند. تصرف عدوانی در معنای ساده یعنی یک فرد بدون داشتن مجوز قانونی یا قراردادی حق استفاده از اموال غیرمنقول دیگری را مختص خود دانسته و در آن تصرف می‌کند.
در این صورت مالک با مراجعه به ملک خود اعم از زمین یا خانه یا آپارتمان(ملک غیرنقول) و مشاهده تصرف توسط دیگری بدون کسب اجازه و مجوز از وی، می‌تواند نسبت به تصرف عدوانی اقامه دعوا نماید. اما از آن‌جا که موضوع تصرف عدوانی تخصصی و دارای پیچیدگی های قانونی زیادی است باید به وکیل امور ملکی نتخصص در این زمینه مراجعه و با کمک وی نسبت به اقامه دعوا اقدام نماید.
ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی در بیان تصرف عدوانی بیان می‌کند« ادعای متصرف سابق مبنی بر این که دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می نماید».
از نظر قانون تنها درصورتی که فرد حکم قانون یا قراردادی منعقد شده داشته باشد می‌تواند نسبت به مالی که در تصرف و اختیار دیگری است تصرف کند. درغیر این صورت و اگر به صورت عدوان و توسل به زور اقدام به تصرف کرده باشد، به نحوی که غاصب و متصرف محسوب شود، مالک یا نماینده قانونی وی می‌تواند نسبت به طرح شکایت اقدام نماید.
چگونه از تجربیات وکیل ملکی در دعوای تصرف عدوانی استفاده کنیم؟
در تصرف قانونی به لحاظ اهمیتی که این موضوع برای قانون‌گذار دارد، هم امکان شکایت کیفری را برای شاکی قرار داده و هم این‌که وی می‌تواند به صورت طرح دعوای حقوقی خواستار ترک مال متصرفه باشد.
البته درصورتی که شکایت به صورت طرح دعوای حقوقی باشد امکان اقامه دعوا و شکایت کیفری دیگر وجود نخواهد داشت. ولی عکس آن امکان‌پذیر است. یعنی درصورت طرح دعوای کیفری می‌توانید به صورت حقوقی نیز اقدام به شکایت نمایید.
درصورت طرح دعوای کیفری نسبت به تصرف عدوانی قانون‌گذار صراحتا در ماده 690 قانون مجازات اسلامی درمورد مجازات متصرف صحبت کرده و آن را به تفصیل شرح داده است. در این ماده مجازات متصرف در اموال غیرمنقول خصوصی حبس از 15 روز تا 6 ماه و تصرف در اموال دولتی از 1 ماه تا یک سال حبس در نظر گرفته شده است. دادگاه نیز باید در مورد رفع تصرف عدوانی و اعاده وضع به حالت سابق اقدام نماید.
بااین وجود قبل از این‌که نسبت به طرح دعوا چه به صورت حقوقی و چه به صورت کیفری اقدام کنید بهتر است حتما با وکیل املاک که متخصص در این حوزه است مشورت نمایید و مراحل انجا کار را به بهترین وکیل امور ملکی که می‌شناسید بسپارید.
در مورد دعاوی مربوط به وکیل ملکی بیشتر بدانید: دعاوی مربوط به امور ملکی و نقش وکیل ملکی در آن ها
شرایط اقامه دعوای تصرف عدوانی توسط وکیل ملکی متخصص
4شرط باید وجود داشته باشد تا بتوانید نسبت به اقامه دعوا برای تصرف عدوانی و علیه متصرف اقدام نمایید که عبارتند از:
1- در تصرف عدوانی موضوع دعوا باید مال غیر منقول مانند زمین، آپارتمان، مغازه و باغ باشد.
2- ملک باید پیش از خوانده در تصرف خواهان (شاکی)بوده باشد.
3- خوانده (متصرف عدوانی) پس از تصرف او، اقدام به تصرف ملک نموده است.
4- تصرف به صورت عدوانی باشد. یعنی خوانده یعنی غیرقانونی به تصرف پرداخته است.
وکیل ملکی چگونه می تواند در دعاوی مختلف ملکی از جمله تصرف عدوانی به ما کمک کند؟
یکی دیگر از موارد مهمی که لازمه حضور وکیل متخصص ملکی است این است که دعوای تصرف عدوانی با دعوای خلع ید و تخلیه ید شباهت‌هایی دارد. بنابراین باید با شناخت شباهت‌ها و تفاوت‌های هرکدام از دعاوی اقدام به طرح شکایت و دعوای تصرف عدوانی نمایید.
این شناخت دقیق توسط وکیل ملکی متخصص میسر است. بنابراین صرف نظر از هزینه وکیل امور ملکی به دلیل پیچیدگی‌هایی که موضوع تصرف عدوانی دارد بهتر است بدون حضور و مشورت با وکیل اقدامی نکنید که در آینده متحمل ضرر و زیان‌های بیشتری شوید.
همانطور که گفته شد تصرف عدوانی دارای شرایطی است و امکان دعوای حقوقی و کیفری برای آن وجود دارد. تصمیم در مورد نوع دعوا را به وکیل ملکی متخصص واگذار کنید و با کمک وی پرونده را در دادگاه‌های ذی‌صلاح مطرح نمایید.